Zang & Spreekstem

Heeft u vragen of problemen met betrekking tot uw adem, stem of spraak? Bij ons kunt u terecht voor deskundige behandeling, training en advies. Wij werken zowel met cliënten die nog weinig ervaring hebben opgedaan in het spreken, als met professionele sprekers, de zgn beroepssprekers.

Cliënten zijn onder andere leerkrachten, acteurs, callcentermede-werkers, voice-overs, presentatoren, advocaten, gidsen en coaches. Daarnaast begeleiden wij ook zangers met stemproblemen.

Stemergonomie

Om advies op maat te kunnen geven, wordt in kaart gebracht hoe u in verschillende situaties uw stem gebruikt. Tevens wordt ingegaan op stemsparende technieken,
ook wel stemergonomie genoemd. U leert hoe u uw stem zo efficient mogelijk kunt  gebruiken, waardoor u langer achtereen kunt spreken. Na een dag lesgeven, telefone-
ren, vergaderen of zingen houdt u veel meer energie over.

Wanneer u zich de aangereikte technieken eigen maakt, kunnen de stemklachten in de
meeste gevallen geheel verdwijnen.

KNO-Arts

In sommige gevallen is het wenselijk dat een KNO-arts naar de stemplooien (stem-   banden) kijkt. Een KNO-arts analyseert middels video-stroboscopisch onderzoek het stemplooibeeld. Het stemplooibeeld bepaalt in grote mate de therapie die het meest geschikt is en dus het meeste resultaat oplevert. U krijgt altijd direct uitslag van het video-stroboscopisch onderzoek.

Stemproblemen

Klachten die optreden bij stemproblemen zijn vaak: een slechtere stemkwaliteit (hees, schor, wegvallen van de stem), keelpijn of moe worden van het spreken. Stemproblemen kunnen ontstaan door allerlei oorzaken, zoals infecties, problemen van de luchtwegen of problemen van neurologische aard.
Stemproblemenkunnen ook ontstaan door een verkeerde manier van spreken of zingen, overbelasting van de stem, spanning en stress. Stemklachten kunnen snel leiden tot verkeerd stemgedrag, dat vervolgens weer leidt tot nieuwe klachten.
Wanneer u stemklachten heeft, kunt u altijd vrijblijvend om advies vragen aan een van onze logopedisten. In de meeste gevallen kan de stemkwaliteit door een gerichte training aanzienlijk verbeteren.

Bouw en werking van de stem

De stem is het geluid dat ontstaat doordat lucht in trilling wordt gebracht door een bijzonder trillingspatroon van de stembanden. De stembanden zijn twee symmetrische witte plooien, samengesteld uit spier- en bindweefsel, bekleed met slijmvlies. Stemplooien is daarom een betere benaming. De lengte  is 12 -17 mm bij de vrouw en 17 -23 mm bij de man.

Tijdens het in- en uitademen staan de stemplooien wijd uit elkaar. Als je geluid maakt met je stem (foneren, stemgeven), gaan de stemplooien eerst vlak bij elkaar staan, zodat er een hele smalle spleet ontstaat. Vervolgens gaan de slijmvliesranden van de stemplooien tegen elkaar trillen. De spleet wordt daarbij afwisselend steeds weer gesloten en geopend. Dit sluiten en openen van de stemplooien gebeurt heel snel: bij een gewone spreekhoogte van de man wel 100 keer per seconde en bij gewone spreekhoogte van de vrouw wel 200 keer per seconde. De manier van sluiten en openen is heel bepalend voor de stemkwaliteit. Hoe abrupter de stemplooien sluiten in iedere trillingsbeweging, hoe helderder de stem. Het is daarom belangrijk dat de stemplooien heel soepel zijn en dat het slijmvlies in goede conditie is.

De toonhoogte van de stem wordt bepaald door het aantal stemplooitrillingen per seconde (frequentie) en de luidheid door de uitslag (amplitude) van de stemplooitrilling. Het kunnen treffen van de juiste hoogte en luidheid vereist een goede coördinatie van de spieren van de stemplooien en het strottenhoofd, maar ook een goede neurologische aansturing uit de hersenen.

De mond-, neus- en keelholte (het spraakkanaal of aanzetstuk) zorgt voor resonantie. Het primaire geluid dat is ontstaan bij de stemplooien (fonatie) wordt verder vervormd en versterkt door de ruimte van het spraakkanaal. Dit aspect van het stemgeluid  wordt  klankkleur of timbre genoemd. Je kunt daarbij ook met je tong, kaak en lippen het spraakkanaal in allerlei vormen veranderen. Zo maak je bijvoorbeeld de verschillende klinkers: “ie”, ”oe”, ” aa”.

De beroepsstem

Een goede stemconditie is van het grootste belang bij leraren en andere personen met een spreekberoep zoals instructeurs, medewerkers van call-centra, presentatoren en voice-overs. In deze beroepen wordt de stem intensief gebruikt. Vaak lang achtereen, met groter volume en soms ook op hogere toon. Het belangrijkste om in de gaten te houden, is dat u rustig spreekt en op tijd pauze neemt waarin de stem tot rust kan komen. Regel voor uzelf echte stempauzes tussen de lessen door. Een tijdje zwijgen kan het stemplooiweefsel weer tot rust brengen.
U kunt uw stem een dienst bewijzen door ’s morgens een warming up voor de stem te doen. Een aantal eenvoudige oefeningen vergroten de belastbaarheid van de stem en kunnen klachten voorkomen. Wanneer u merkt dat u moeite blijft hebben met spreken met luidere stem, kan een stemversterker (geluidsversterking) een uitkomst zijn.

Waar kunt u op letten?

1. Opwarmingsoefeningen voor de stem
2. Gebruik van stemversterker
3. Spreek met uw hoofd naar uw publiek
4. Ga in het midden van leslokaal staan
5. Geluids-of videoopname
6. Spreek met aangepaste luidheid en toonhoogte
7. Relatieve stemrust na stembelasting
8. Spreiding van lesuren indien mogelijk
9. Luister naar uw stem
10. Dampen bij kleine kortdurende stemlast
11. Goede articulatie
11. Ademhalingstechnieken, stemtechnieken voor elite vocal performers
12. Mimiek, oogcontact, gebaren
13. Houd uw lichaam en hoofd rustig tijdens het spreken
14. Spreek lager en langzamer
15. Spreek door het lawaai heen ipv erover heen te gaan.
16. Wacht eerst totdat het helemaal stil is met spreken. Maak eerst contact met de groep.
17. Maak gebruik van de ruimte.
18. Spreek tijdens het zelfstandig werken met aangepast volume.
19. Rek klinkers uit.
20. Zorg voor voldoende hydratatie.